„Czarna Pantera” to film, który w tym roku zgarnął statuetki Oscara w głównych kategoriach wizualnych – za scenografię i kostiumy. Za te drugie odpowiedzialna była Ruth E. Carter, która inspirując się wyglądem różnych afrykańskich plemion, wykreowała wyrazisty, niesztampowy, a jednocześnie mocno zakorzeniony w kulturze Czarnego Kontynentu styl. Mieszkańcy Wakandy dzięki niej pozostają w pamięci na długo.
Przed „Czarną Panterą” Ruth E. Carter miała okazję pracować głównie przy historycznych bądź historyzujących produkcjach głównie o afroamerykańskich społecznościach żyjących w Ameryce. W takich filmach jak „Selma”, „Kamerdyner”, „Malcolm X” czy „Amistad” jej praca polegała w dużej mierze na odtworzeniu stylów z minionych epok. W „Czarnej Panterze” stanęła przed zupełnie nowym dla siebie zadaniem – wykreowania ubiorów dla mieszkańców futurystycznego, afrykańskiego kraju Wakandy, który wyróżnia się wysoko rozwiniętą cywilizacją nietkniętą przez kolonizację. Choć Carter niewiele widziała o universum Marvela to deklaruje, że od początku bardzo „chciała zrobić ten film”.
Przeczytaj także: „Czarna Pantera”: Jak wygląda Wakanda – afrykańskie miasto przyszłości?
„Czarna Pantera”: prace nad kostiumami
Pracę nad „Czarna Panterą” Carter zaczęła w błogiej nieświadomości. Nie dość, że obcy jej byli marvelowscy bohaterowie, to jeszcze pracowała bez scenariusza, który do samego końca był owiany tajemnicą. Od reżysera i producentów dostała jedynie komiks i dosłownie kilka kartek scenariusza. Było to jednocześnie sporym ograniczeniem, ale zarazem twórczym wyzwaniem. Jedno dla Ruth E. Carter było pewne, skoro miała stworzyć wizerunek fikcyjnego narodu Wakanda wykształconego bez wpływów Holendrów, Brytyjczyków i innych kolonizatorów Afryki, musiał on być wolny od europejskich naleciałości. Postanowiła czerpać inspirację z całej Afryki, od różnych rdzennych plemion i ich kultur, aby stworzyć eklektyczną mieszankę.
W ciągu sześciu miesięcy przygotowań jej współpracownicy przemierzali całą Afrykę w poszukiwani autentycznych afrykańskich ubiorów i akcesoriów, jak tradycyjne pierścienie na szyje noszone przez kobiety z plemienia Ndebele z południowej Afryki. Po autentyczne tkaniny udali się do Ghany, odwiedzili też m.in. Etiopię, Somalię, Rwandę czy ludy saharyjskie. W efekcie wygląd kupieckiego plemienia został zainspirowany przez plemię Tuaregów. Górnicze plemię przypomina natomiast lud Himba z Namibii, znany z czerwonej farby w odcieniu ochry, którą malują ciała, oraz ze skórzanych pasków na głowach. Z kolei inspiracje dla kostiumów artystycznej dzielnicy Step Town Carter znalazła na festiwalu Afropunk w Atlancie, gdzie “Czarna Pantera” była kręcona.
Wszystko to znalazło swoje odzwierciedlenie w niezwykle bogatych i wyszukanych kostiumach bohaterów „Czarnej Pantery”.
„Czarna Pantera”: ograniczenia i wyzwania
Ruth Carter miała jedno ograniczenie w swojej pracy. Chodzi o narzuconą i rygorystycznie przestrzegana paleta kolorystyczna, którą określił reżyser, Ryan Coogler. Zgodnie z nią kolor czarny był zarezerwowany tylko dla tytułowego bohatera T’Challa. Wojowniczka Okoye i jej plemię, nosiły żywą czerwień, z kolei Lupita Nyong’o, jako Nakia należąca do plemienia rzeki, ma przypisane odcienie zieleni. Dla Cooglera niebieski “reprezentował policję i władze”, ten kolor pojawia się jedynie w garderobie Erika Killmongera, czyli rywala Czarnej Pantery.
Warto też pamiętać, że Czarna Pantera pojawia się już na srebrnym ekranie w filmie “Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów” z 2016 roku. Wykreowany wówczas wizerunek superbohatera musiał być spójny z tym, który miał zaistnieć w nowej produkcji. Niemniej Ruth E. Carter czerpała wielką przyjemność z pracy nad „Czarną Panterą”. „Film ten łączy wszystko, co kiedykolwiek zrobiłam na temat niewolnictwa, przybycia Afrykańczyków do Stanów oraz tego, co się stało ich kulturze” – powiedziała kostiumografka.
„Czarna Pantera”: kostiumy głównych bohaterów
Najważniejszym kostiumem w filmie był oczywiście ten należący ten do tytułowego bohatera. Zgodnie z nazwą musiał być czarny i nawiązywać do wyglądu pantery. Kostium Czarnej Pantery został urozmaicony przez motyw odwróconego trójkąta, który kojarzy się z kłem. Carter powiedziała, że jest to “święta geometria Afryki i czyni go nie tylko superbohaterem, ale także królem, królem Afryki”.
Swoim wyglądem wyróżnia się królowa Ramonda (w tej roli Angela Bassett), matka T’Challa, czyli Czarnej Pantery. W jej wizerunku szczególnie istotne jest nakrycie głowy. „Zaleźliśmy tradycyjny kapelusz noszony przez zamężne kobiety z plemienia Zulu” – powiedziała Carter. Owe kapelusze są bardzo duże i mają charakterystyczny cylindryczny kształt. Kapelusze, które ostatecznie nosiła Angela Basset wydrukowano na drukarce 3D z pomocą projektantki Julii Körner, która specjalizuje się w wytwarzaniu plastikowej odzieży. Zaokrąglone ramiona płaszcza z akcentem afrykańskiej koronki również wydrukowano w 3D. Sześć miesięcy zajęło projektantom, aby wykreować skończone dzieło.
Kolejny bohater W’Kabi, grany przez Daniela Kaluuya, jako przywódca granicznego plemienia jest ubrany w wariację na temat koca, który noszą przedstawiciele plemienia Soto. Jest to plemię z Lesotho i RPA. “Soto robią wspaniałe koce z niezwykłymi wzorami, które reprezentują ich króla i zbiory. My z jednej strony nadrukowaliśmy wzory z wibranium” – tłumaczy Carter. Wibranium to fikcyjny metal, z którego Wakanda czerpie swoją potęgę. Dzięki temu płaszcz może się zamienić w tarczę w czasie bitwy, było to zresztą pomysłem Cooglera. “Odkryłem, że afrykańska sztuka, ubiory i struktury – rzeczy mają tendencję do wielofunkcyjności. Jeśli zobaczysz kogo w pięknej tkaninie, to ona nie tylko chroni jego ciało, ale także opowiada jego historię wypisaną na materiale” – mówi reżyser. Nawiązania do tych koców pojawiły się też w czasie ucieczki królowej.
Nakia, w którą wcieliła się Lupita Nyong’o, należała do rzecznego plemienia, którego wizerunek został oparty częściowo o wygląd ludu Suri z Etiopii. Słynie on z talerzy, którymi zdobią usta. Motyw ten także pojawia się w filmie.
W nawiązaniu do tego też plemienia powstał tradycyjny wizerunek Naki. Składał się on z muszelek, paciorków i liści. „Ta specyfika kulturowa była bardzo, bardzo pomocna. Patrzyłam na zdjęcia tych ludzi i ich styl życia. To kolejna z warstw w budowaniu postaci” – powiedziała Nyong’o.
Grana przez nią postać uczestniczyła również w bardzo intensywnych scenach walki w kasynie w Południowej Korei, w których ma na sobie wyrazistą, zieloną sukienkę eksponującą ramiona. Carter i jej zespół zaprojektował tkaninę i wydrukował ją w 3D. Zaczęli od tkaniny kente (narodowa tkanina Ghany) i ją lekko zmodyfikowali. Pudełka z wycięciami w środku to pismo mieszkańców Wakandy. Cała kreacja jest sexy, ale nie eksponuje zbyt wiele.
Pozostałe ubrania dla Nakia były prawdziwym wyzwaniem. Ma ona bowiem bardzo silną osobowość.
Okoye i Dora Milaje to natomiast rasowe wojowniczki. Ich kolorem jest czerwień, a stroje przypominają zbroje.
Nie można nie wspomnieć jeszcze o Eriku Killmongerze, z którym walczył Czarna Pantera. Miał on ciało pokryte celowo wykonanymi bliznami. W ten sposób zdobią swoją skórę przedstawiciele dwóch afrykańskich plemion Mursi i Surma zamieszkujących tereny Etiopii.
Wartych uwagi kostiumów w „Czarnej Panterze” jest znacznie więcej. Nie sposób jednak omówić wszystkich, ani wskazać wszystkich nawiązań do strojów afrykańskich plemion i ludów. Nie ulega jednak wątpliwości, że Ruth E. Carter wykreowała wspaniałe kostiumy, które oscylują między futuryzmem a tradycją. Z wielkim szacunkiem odniosła się do rdzennych kultur, a jednocześnie potrafiła twórczo się do nich odnieść. Oscar w pełni zasłużony.
