Film „Tár” to historia ambitnej dyrygentki, która jako pierwsza kobieta w historii prowadzi największą niemiecką orkiestrę. Zaglądamy nie tylko do jej życia zawodowego, ale i prywatnego. Świat tytułowej Lydii Tár jest nasycony specyficzną estetyką. To, jak mieszka może budzić podziw i zazdrość.
„Tár” to jeden z głośniejszych filmów z Cate Blanchett w ostatnich latach, za który dostała nominację do Oscara. Wcieliła się ona w tytułową bohaterkę – Lydię Tár, dyrygentkę i kompozytorkę o światowej renomie. Prowadzi największą niemiecką orkiestrę w Berlinie. Tam mieszka wraz ze swoją żoną i adoptowaną córką. Jest postacią silną, ambitną i bezkompromisową. Choć wydaje się zawsze opanowana i precyzyjna, to tak samo jak inni targają nią namiętności. To one w końcu doprowadzą do jej symbolicznej zguby. Mimo iż Tár jest postacią fikcyjną, to jej świat został odrysowany nader realistycznie.
Lydia Tár jest postacią charyzmatyczną także ze względu na wybory estetyczne, jakich dokonuje i nie chodzi tu tylko o muzykę. Ubiera się w minimalistyczne, ale w jej szafie nie ma nic przypadkowego. Na miarę ma szyte nawet koszule u najlepszego nowojorskiego krawca. Przesycone specyficzną estetyką są także jej nieruchomości – dom i mieszkanie w Berlinie. To starannie zaprojektowane wnętrza pełne świetnych rozwiązań. Warto przyjrzeć się im bliżej.
Przeczytaj także: Nowojorskie wnętrza z serialu „Zbrodnie po sąsiedzku”
„Tár”: Dom dyrygentki w Berlinie
Wnętrza w filmie „Tár” to coś od czego trudno oderwać wzrok. Ich widok zostaje z widzem na długo po zakończeniu seansu. Za scenografię odpowiedzialny był Marco Bittner Rosser. Ma on na swoim koncie wiele głośnych produkcji, jak „Most szpiegów”, „V jak Vendetta”. „Tylko kochankowie przeżyją” czy „Bękarty wojny”. To właśnie Rosser wykreował świat Tár i go urzeczywistnił. A tytułowa bohaterka filmu krąży między dwoma domami. Jej stałym adresem jest betonowy dom, który dzieli wraz z żoną i córką. Drugie lokum to mieszkanie w berlińskiej kamienicy, które – jak możemy się domyślać – zajmowała przed wejściem w związek. Oba te miejsca są pełne charakteru i pierwszorzędnego designu. Różnią się od siebie, ale mają wiele wątków wspólnych. Każda z tych nieruchomości jest godna pozazdroszczenia.
Zacznijmy od betonowego domu utrzymanego w konwencji brutalistycznej. Rosser chciał, aby odzwierciedlał on pozycję artystki i jej wysublimowaną estetykę. To miał być dom, do którego Tár wprowadziła się wraz z żoną, już jako uznana dyrygentka z sukcesami. Klasyczne wnętrza byłyby wyborem banalnym. Dlatego zdecydował się na coś z pazurem. Wybór padł na surową i brutalistyczną architekturę połączoną ze starannie dobraną eklektyczną mieszanką mebli i dzieł sztuki. Oddają one nieskazitelny gust Tár.
Do zdjęć wykorzystano penthouse należący do kolekcjonera sztuki Christiana Borosa. Apartament został wybudowany na bunkrze z lat 40. XX wieku w Berlinie. Obecnie mieści się tam fundacja Borosa i galeria sztuki .
Lydia Tár pieczołowicie strzegła każdego szczegółu swojej kariery, dlatego też dokonywała przemyślanych wyborów w przestrzeni osobistej. Każda z rzeczy, jakie widzimy w jej domu przekazuje pewien komunikat. A widzimy w nim m.in. azjatyckie antyki, perskie dywany, designerskie meble i dodatki z połowy XX wieku oraz dzieła współczesne designu. We wnętrzach pojawiają się też oryginalne dzieła sztuki uznanych artystów, takich jak Olafura Eliassona i Sergeja Jensena. Jest też mnóstwo książek, płyt i muzycznych konotacji.
Mimo surowości betonowych ścian, wnętrza nie wydają się chłodne, szczególnie w pomieszczeniach bardziej prywatnych. Tam zadbano o odpowiednie dodatki, które personalizują przestrzeń.
W otwartych przestrzeniach tego domu ważną rolę odgrywa oświetlanie. Bierze ono ogromną rolę w definiowaniu miejsca i budowaniu nastroju. Wysoki żyrandol Venini Murano, który jest w salonie z kominkiem, za dnia prezentuje się niemal jak rzeźba, by po zmroku definiować temperaturę wnętrza. W saloniku tuż przy głównej sypialni bohaterek jest wyrazista lampa Olafura Eliassona. Jej subtelne różowe światło, całkowicie zmienia klimat betonowego pomieszczenia.
„Tár”: Berlińskie mieszkanie dyrygentki
W filmie widzimy także drugie mieszkanie Lydii Tár. To w nim zapewne mieszkała zaraz po przeprowadzce do Berlina. Wybory projektowe tej przestrzeni odzwierciedlają znacznie wcześniejszy okres w życiu i ścieżce kariery naszej bohaterki. Wówczas nie była osobą publiczną i miała niższy status społeczno-ekonomiczny. Mieszkanie to zachowała jako pracownię, miejsce do pracy i myślenia. Umeblowanie jest proste, funkcjonalne i skromne, ale odzwierciedla zamiłowanie do dobrego designu z połowy XX wieku. Mamy tu choćby fotele Ole Wanschera z lat 60. czy lampę Twiggy projektu Marca Sadlera dla Foscarini. Do tego proste regały z książkami oraz płytami.
We wnętrzu mieszkania Tár także pojawia się sztuka, przy czym jest to znacznie skromniejsza i młodsza kolekcja niż ta w jej nowym domu. Tutejsze prace odzwierciedlają zainteresowanie sztuką i kulturą Amazonii naszej bohaterki. Wszak na początku film dowiadujemy się, że spędziła sporo czasu z plemieniem Shipibo-Conibo w lesie deszczowym Peru.
Obecnie berlińskie mieszkanie stało się miejscem Tár do komponowania muzyki – fortepian Steinway stał się centralnym elementem przestrzeni.
„Tár”: scenografia umiaru
W filmie „Tár” ważne były nie tylko nieruchomości należące do tytułowej bohaterki, ale cała wizualna oprawa. Architektura w budowaniu jej świata odegrała bardzo ważna rolę. A jest to świat bardzo graficznej, czystej, w większości nowoczesnej architektury. Akcja filmu rozgrywa się przede wszystkim we wnętrzach przestrzeni sztuki i kultury: sali koncertowej Lincoln Center, nowojorskiej Biblioteki przy 53. ulicy czy w berlińskiej sali koncertowej. Co ciekawe, większość z tych planów została znaleziona w lokalizacjach w Berlinie.
Meble i przestrzenie zostały wybrane tak, aby stworzyć autentyczną scenerię dla życia bohaterki i jednocześnie budować klimat filmu. Kolory są nieco stłumione, głównie naturalne i neutralne. Wszystko to przekłada się na wysublimowaną estetykę i aurę, jaką Lydia Tár wokół siebie kreowała.
Scenografia filmu „Tár” jest pełna szczegółów, które miały pomóc zrozumieć tytułową bohaterkę. Jednocześnie zostały zaprojektowane i zaaranżowane tak, aby wkomponowały się w świat tego filmu i stały się jego klimatyczną warstwą. Dzięki temu jest to jeden z tych filmów, na który po prostu przyjemnie się patrzy i można go wciąż odkrywać na nowo.
