Łódź to niekwestionowana stolica polskiego kina. Tam kształciła się elita rodzimych filmowców i powstało wiele z najważniejszych produkcji. Powiedzenie HollyŁódź nie jest zatem przypadkowe. Zapraszam was na wycieczkę po Łodzi filmowym szlakiem.
Łódź to miasto osobliwe, pełne kontrastów i sprzeczności. Dla jednych miasto meneli, na widok którego cisną się na usta niesławne słowa Cezarego Pazury z filmu „Ajlawju” – „Łódź k****”. Z drugiej strony to żywy ośrodek artystyczny, do którego ciągną młodzi. Uwielbiany przez takich tuzów kina jak choćby David Lynch. Jest to miejsce, w którym aż roi się od architektonicznych perełek, jak i obiektów osobliwych, ze stajnią jednorożców na czele. W końcu – Łódź jest Polską stolicą kina, ze słynną Filmówką, w której kształciła się cała filmowa śmietanka kraju. Niemal każdy kąt Łodzi był filmowym tłem. To tu powstawały takie produkcje, jak „Ziemia obiecana”, „Aleja gówniarzy”, „Edi”, „Faraon”, „Ajlawiu”, „Reich” i wiele, wiele innych. Ta filmowa spuścizna jest w Łodzi żywa i pielęgnowana.
Przeczytaj także: Karlowe Wary – czeska stolica kina. Filmowe miejsca i turystyczne perełki miasta
Łódź na filmowo: trochę historii
Warto sobie na wstępie zadać pytanie, dlaczego to właśnie Łódź stała się przyczółkiem polskiego kina. Otóż historia „HollyŁodzi” zaczyna się wraz z powstaniem tam dwóch instytucji: Wytwórni Filmów Fabularnych nazywaną „fabryką snów” i wspomnianej już Filmówki. Wytwórnia została założona tuż po wojnie. Najpierw miała działać w Lublinie, ale szybko się przeniosła do Łodzi. Z pewnością wpływ na to miały dwa czynniki – bliskość Warszawy i spore poprzemysłowe tereny, które łatwo i tanio można było przekształcić na studia filmowe. W łódzkiej wytwórni zlokalizowanej przy ulicy Łąkowej powstała większość powojennych polskich filmów, była to największa wytwórnia w kraju, uznawana za kolebkę polskiej kinematografii. Choć zamknięta w 1998 roku, jeszcze zostanie tu wspomniana.
Z kolei Filmówka działa do dziś i wciąż przyciąga rzesze młodych i ambitnych filmowców. Jej pełna nazwa to Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera (PWSFTviT). Została założona w 1948 roku. Wykształciła się z Wydziału Filmowego, jaki przez dwa lata funkcjonował w Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi. Najpierw nazywała się Wyższą Szkołą Filmową i kształciła na kierunkach reżyserskim i operatorskim. Obecną nazwę przyjęła w 1958 roku, kiedy to została połączona z Państwową Wyższą Szkołą Aktorską. Filmówka była tworem nowatorskim w Polsce i na jej wzór tworzono później podobne szkoły w Warszawie czy Krakowie.
Właśnie te dwie instytucje są podstawą filmowego oblicza Łodzi.
Szlakiem filmowym po Łodzi
Wycieczka po Łodzi filmowym szlakiem obejmuje:
- Filmówkę
- Muzeum Kinematografii
- Aleję Gwiazd
- Hotel Stare Kino
- Szlak Łódź Bajkowa
- Hotel Double Tree by Hilton
Jeśli chcemy poznać Łódź filmową, warto zacząć jej zwiedzanie od Filmówki właśnie i znajdujących się w jej bliskim sąsiedztwie instytucji.
- Filmówka
Symbolem łódzkiej szkoły filmowej są słynne schody prowadzące do kina, na których przesiadywali Andrzej Wajda, Roman Polański czy Krzysztof Kieślowski. Jest wiele zdjęć archiwalnych, na których te słynne postacie okupują stopnie. Niemal każda wycieczka odwiedzająca placówkę stara się wykonać podobne zdjęcia.
- Muzeum Kinematografii
Nieopodal Szkoły Filmowej, przy pl. Zwycięstwa mieści się Muzeum Kinematografii – jedyne takie w Polsce. Jest zlokalizowane w zabytkowym pałacu Karola Scheiblera i przynależących do niego zabudowań. Obecnie, kiedy piszę te słowa, muzeum jest zamknięte ze względu na trwający w nim remont. Tym bardziej warto go odwiedzić po zakończeniu renowacji i odświeżeniu ekspozycji. Sam pałac zresztą, w którym mieszczą się zbiory, sam wielokrotnie był miejscem akcji wielu filmów, jak choćby „Inland Empire” Davida Lyncha.
- Aleja Gwiazd
Kolejne filmowe miejsce w Łodzi to Aleja Gwiazd na Piotrkowskiej wzorowana na hollywoodzkiej Alei Sławy składająca się z ponad 60 gwiazd poświęconych aktorom, reżyserom, operatorom i twórcom muzyki filmowej.
- Hotel Stare Kino
Ulica Piotrkowska jako najważniejsza arteria w mieście kryje więcej filmowych miejsc. Warto tu wymienić przede wszystkim Hotel Stare Kino. Mieści się przy Piotrkowskiej 120, czyli pod adresem, gdzie w 1899 roku bracia Władysław i Antoni Krzemińscy otworzyli pierwsze, stałe kino na ziemiach polskich – „Gabinet Iluzji”. Było to zarazem drugie stałe kino na świecie, zaraz po braciach Lumiere we Francji. Adres zatem znaczący dla historii kina w Polsce i na świecie. Współcześnie mieści się tu hotel, który celebruje ową historię. Każdy apartament został poświęcony innemu filmowi. Można zamieszkać w pokoju „Ziemia obiecana” czy „Kingsajz”. Ja osobiście miałam okazję nocować w apartamencie „Pół żartem pół serio”. Dodatkowo w hotelu jest galeria plakatu filmowego, a w podziemiach zaaranżowano kino, na cześć tego pierwszego, historycznego.
Przeczytaj także: Stare Kino w Łodzi – byłam w najbardziej filmowym hotelu w Polsce
- Szlak Łódź Bajkowa
Łódź Bajkowa to szlak turystyczny, który wyznaczają niewielkie pomniki postaci z seriali i filmów dla dzieci, jakie powstały w Studiu Małych Form Filmowych Se-ma-for. To słynne studio animacji jeszcze do niedawna miało także swoje muzeum w Łodzi. Dziś niestety nie istnieje. Szlak więc jest jedynym upamiętnieniem jego działalności i kultowych postaci, jakie stworzył. Na razie pomników jest 10, a docelowo ma ich być 17. Pomnik Misia Uszatka – bodajże najbardziej znanej postaci wykreowanej przez Se-ma-for – znajduje się na ulicy Piotrkowskiej.
- Hotel DoubleTree by Hilton
Kolejny hotel na liście także znajduje się w miejscu nieprzypadkowym. Ten 4-gwiazdkowy obiekt noclegowy powstał w miejscu dawnej Wytwórni Filmów Fabularnych wspomnianej na wstępie. Stąd motywem przewodnim wystroju obiektu jest kino. Szklana mozaika pokrywająca zewnętrzne ściany budynku jest pierwszym kadrem filmu „Zakazane piosenki”, czyli pierwszego polskiego powojennego filmu powstałego w łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych. Można na niej dostrzec m.in. twarz aktora Jerzego Duszyńskiego. Także w środku hotelu w jego wystroju pojawia się wiele filmowych akcentów.
Tak prezentuje się Łódź filmowa. Ale warto pamiętać, że całe miasto jako takie stało się jednym wielkim planem filmowym. Pałace Łodzi, dworce, centra handlowe, fabryki stanowiły scenografię dla setek polskich produkcji. Wszystkie te miejsca zostały zebrane i opisane w książce „Spacerownik. Łódź filmowa” autorstwa Joanny Podolskiej i Jakuba Wiewiórskiego. Z tą publikacją warto przemierzać ulice miasta i odkrywać rozliczne filmowe wątki.
