Styl art deco we wnętrzach. Jak rozpoznać, czym się charakteryzuje?

Styl art deco mimo upływu czasu wciąż cieszy się wielką popularnością. Jego nazwa dosłownie oznacza „sztuka dekorowania”, stąd jest niezwykle ozdobny, ale nie brakuje mu zarazem elegancji. Warto przyjrzeć się mu bliżej.

Wydaje się, że trudno o bardziej rozpoznawalny styl w architekturze, aranżacji wnętrz, sztuce, a nawet modzie niż art deco. Znany już od stulecia, wciąż ma zagorzałych zwolenników i amatorów. Wydaje się zresztą, że założenia art deco nie straciły na aktualności. Do tego jego estetyka doskonale łączy w sobie tradycję z nowoczesnością. Być może dlatego wciąż chętnie po niego sięgamy. Jednak jak się dokładnie narodził i co go charakteryzuje?

Przeczytaj także: Jak dobrać oświetlenie do aranżacji salonu? Żyrandole pokojowe w kilku odsłonach

Historia stylu art deco

Narodziny, rozwój i rozkwit stylu art deco przypadają na lata 20. i 30. XX wieku. Na przełomie XIX i XX wieku wielkie triumfy święcił wybujały i ozdobny styl secesji. Wciąż też popularnością cieszyły się style historyzujące, jak neogotyk czy neorenesans, nie wspominając o swobodnej mieszance wszelkich neostylów, czyli eklektyzmie. W istocie na scenie projektowania wnętrz nie działo się nic nowatorskiego czy oryginalnego. Ruchy modernistów czy konstruktywistów rodzące się w sztuce będą dopiero nieśmiało przekładać się na wnętrza.

Przeczytaj także: „Wielki Gatsby”: W krainie zbytku

Wybuch I wojny światowej był wielkim szokiem. Oznaczał koniec starego świata, stał się cenzurą. Kobiety zaczęły zrzucać gorsety i ścinać włosy. Infantylna secesja przestała przystawać do nowej rzeczywistości, a historyzujące style straciły z nią wszelki kontakt. Pragnienie nowoczesności i odreagowania traumatyzującej wojny zaowocowały narodzinami nowego stylu, który objął wszystkie dziedziny sztuk i życia. Choć można powiedzieć, że pierwsze zapowiedzi art deco dało się wytropić już przed I wojną światową, to jednak dopiero jej zakończenie było impulsem uwalniającym nową estetykę.

Przeczytaj także: Do jakich stylów aranżacji wnętrz pasują żyrandole kryształowe? — Sprawdzamy!

Art deco szybko podbiła dosłownie cały świat. Styl zawojował Stany Zjednoczone od Los Angeles po Nowy Jork, całą Europę, a nawet dotarł do odległej Azji. Art deco okazało się także być style powszechnym. Przeniknął bowiem do wszystkich dziedzin sztuki i życia – był obecny w architekturze, aranżacji wnętrz, sztuce, grafice, filmie, modzie, fryzjerstwie, jubilerstwie, meblarstwie, a nawet wzornictwie przemysłowym. Jednak ideały wykreowania stylu prawdziwie powszechnego się nie powiodły. Art deco szybko okazał się stylem dla elit.

Warto jeszcze dodać, że nazwa art deco (skrót francuskiego arts décoratifs), została wzięta od tytułu Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa (L’Exposition internationale des Arts décoratifs et industriels modernes) w Paryżu w roku 1925. Zostały na niej zgormadzone dzieła sztuki czystej i użytkowej charakterystycznych dla tej estetyki. Wystawa niejako przypieczętowała globalny triumf art deco

Styl art deco: charakterystyka

Styl art deco miał być przede wszystkim odpowiedzią na frywolną secesję. Dlatego nowa estetyka stanowi niejako jej przeciwieństwo. Jest to jednak swego rodzaju paradoks, gdyż w pewnej mierze art deco wyrosło z secesji, jednak z jej surowszej odmiany, która rozwijała się choćby w Szkocji czy Austrii. Art deco jest więc syntetyczne, zgeometryzowane i dążące do symetrii. Dyscyplina jest jednym z priorytetów.

Co istotne, art deco miało być stylem nowego, nowoczesnego społeczeństwa, co też przełożyło się na jego wygląd. Stąd niemal futurystyczne ornamenty i odważne formy choćby mebli czy biżuterii.

Powstały styl choć mocno zgeometryzowany, to jednak nie był kanciasty. Jego znakiem rozpoznawczym stały się wyoblenia i zamiłowanie do form kolistych. Widać to szczególnie w meblarstwie. Obłe formy i powszechnie stosowane zaokrąglenia powodują, że meble art deco oglądane z dzisiejszej perspektywy uchodzą za masywne.

Powierzchnie mebli w stylu art deco najczęściej politurowano, były więc na wysoki połysk. Taki zabieg pozwalał pokazać dekoracyjny rysunek szlachetnych fornirów krajowych i egzotycznych. To też jednak czyniło mebel Kosztownymi. Do tego popularne były sprzęty ze złoceniami, inkrustowane czy wykonane w technice intarsji. Na tego typu modele mogli sobie pozwolić już tylko najzamożniejsi. Wszystkie zdobienia były oczywiście mocno zgeometryzowane, ale nie brakowało im też fantazji.

Ciekawie prezentują się meble wypoczynkowe w stylu art deco. Krzesła, fotele i kanapy raz czerpały ze wzorców klasycyzmu, a raz przyjmowały nowe kubiczne lub wyoblone formy. Bardzo często drewniana konstrukcja przykrywana była tapicerką, co wiązało się z rosnąca potrzeba komfortu. Zresztą w tym czasie rozwija się forma fotela klubowego.

Charakterystyczne dla stylu art deco są meble do siedzenia i spania obudowane systemem półek i szafek. Można powiedzieć, że stanowią one pierwsze meble wielofunkcyjne, które XX wiek tak mocno pokocha i rozwinie. Warto jeszcze dodać, że sofy często zamiast na nóżkach były stawiane na cokołach. To samo zresztą dotyczy szeregu innych mebli, jak kredensów, regałów, stolików i konsol. Te dwa ostatnie typy mebli powszechnie też miały tylko jeden punkt podparcia, zamiast czterech nóg.

Wnętrza w stylu art deco

Wnętrza w stylu art deco były dekoracyjne. Dziś można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że były glamour. Na ścianach królowały tapety we wzory. Meble, jak opisane powyżej, przyciągały uwagę i nadawały ton wnętrzom. Do tego istotną role odgrywało oświetlenie, najlepiej mosiężne, złote lub kryształowe, a także tkaniny. Popularne były szczególnie ciężkie welwety czy szykowna satyna.

Do dekoracji wnętrz w duchu art deco stosowano chętnie lustra, oświetlenie i przedmioty dekoracyjne jak świeczniki. Warto jednak dodać, że wnętrza te aranżowano z umiarem, wyczuciem i elegancją. Przesada nie była ich cechą charakterystyczną, mimo iż często pojawiały się w nich złocenia.