Ray i Charles Eamesowie – wyjątkowe małżeństwo designerów

Razem żyli, pracowali i tworzyli niepowtarzalne dzieła, a przy tym wszystkim świetnie się bawili. Ray i Charles Eamesowie byli ze sobą przez blisko 40 lat. Bez tego związku historia designu wyglądałaby zupełnie inaczej.

 

Wciąż coś robili – rysowali, oglądali, kręcili, montowali. Wszystko razem. Przepływająca między nimi energia była niemal namacalna. Ray i Charles Eamesowie tworzyli duet w życiu i w pracy. To oni stoją za takimi projektami jak Longue Chair, krzesło DAW, stolik Elephant, szezlong La Chaise czy wieszak Hang It All. A to tylko te najbardziej znane. Stanowili jeden z najbardziej twórczych i innowacyjnych zespołów projektowych XX wieku. Ich historia miłosna zmieniła oblicze współczesnego designu.

Jak Charles poznał Ray

Poznali się w 1940 roku. 33-letni Charles został właśnie dziekanem wydziału projektowania w Cranbrook Academy of Art w stanie Michigan nieopodal Detroit. Miał już na swoim koncie kilka architektonicznych osiągnięć i zawodową pozycję. Na kampus przyjechał razem z żoną i kilkuletnią córką.

28-letnia, pochodząca z Kalifornii Ray Kaiser studiowała tam na wydziale tkaniny. Poznali się podczas pracy nad wystawą mebli organizowaną przez nowojorskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Niemal natychmiast między nimi zaiskrzyło. W 1941 roku Charles rozwiódł się.

Mam (prawie) 34 lata, jestem sam (znów) i spłukany. Bardzo cię kocham i chciałbym się z tobą bardzo szybko ożenić

– napisał w liście do Ray.

Pobrali się w tym samym roku i wyjechali do Kalifornii. Z byłą żoną Charles utrzymywał poprawne stosunki. Wspierał ją finansowo i dbał o córkę – Lucię Jenkins. Relacje między Lucią i Ray były wyjątkowo dobre, znalazły wspólną płaszczyznę porozumienia, jaką była sztuka.

Oboje byli skłonni do żartów i uśmiechu. Szczególnie Ray była znana ze swojego pogodnego usposobienia. Na każdym zdjęciu – jeśli akurat nie jest zaaferowana pracą – jest uśmiechnięta.

Z miłości do designu

Po przeprowadzce do Los Angeles Charles miał pracować dla przemysłu filmowego, a Ray projektować okładki dla wpływowego magazynu „California Arts and Architecture”. Szybko jednak para otrzymała zlecenie od amerykańskiej armii na produkcję lekkich protez dla rannych żołnierzy. Dostęp do wojskowych technologii i materiałów pozwolił im na eksperymenty, które po wojnie wykorzystali w produkcji mebli o organicznych kształtach. Pod koniec lat 40. Eamesowie projektowali także niedrogie domy dla żołnierzy powracających z wojny, były to tak zwane Case Study Houses w Kalifornii. W jednym z nich sami zamieszkali.

Eamesowie mieszkali w domu z prefabrykowanych komponentów, który sami zaprojektowali. We wnętrzu znajdowały się liczne meble ich autorstwa, z których na co dzień korzystali.

Położony na klifie budynek z widokiem na Pacyfik został wykonany w całości z prefabrykowanych komponentów. W nim żyli i tworzyli, mieli tam swoje biuro i pracownię. Tam też powstały wszystkie ich dzieła, jak chociażby słynny Lounge Chair, zaprojektowany specjalnie dla Billy’ego Wildera.

To jeden z najbardziej znanych foteli na świecie. Eamesowie zaprojektowali go dla swojego przyjaciela Billy’ego Wildera. Taki sam miał filmowy Dr House, Iron Man, a Ingmar Bergman miał w swoim domu aż dwa egzemplarze.

Uznanie dla Ray

Choć pracowali wspólnie początkowo pod projektami jako autor wymieniany był tylko Charles. Uznanie dla wkładu Ray przyszło dopiero z czasem.

Wszystko co mogę zrobić, Ray może zrobić lepiej

– powiedział o żonie projektant.

Ray miała silną i rygorystyczną etykę pracy. Nie ograniczała się przy tym tylko do projektowania mebli – zajmowała się grafiką, architekturą, tkaniną, filmem. We wszystkich działaniach towarzyszył jej Charles. Ich dewizą było: „ofiarować jak najwięcej najlepszych rzeczy jak największej liczbie ludzi za jak najmniejsze pieniądze”.

Ich wspólna, pełna pasji, miłości i twórczego zapału życiowa podróż dobiegła końca 21 sierpnia 1978 r. Tego dnia Charles doznał rozległego ataku serca. Przebywał wówczas w sprawach służbowych swoim rodzinnym Saint Louis. Tam zmarł i został pochowany. Ray przeżyła go o 10 lat. W tym czasie starała się dokończyć rozpoczęte wspólnie projekty. Zmarła w 1988 i została pochowana u boku męża. Córka projektanta założyła fundację ich nazwiska, która do dziś dba o spuściznę jej ojca i macochy.

Bez Ray i Charlesa współczesny design byłby dużo uboższy. Żeby choćby wspomnieć ich osiągnięcia i zrealizowane projekty (nie tylko wzornicze), jeden artykuł to zdecydowanie za mało. Tak płodni i tak wszechstronni twórcy zdarzają się niezwykle rzadko. Ich motorem do działania było wzajemne uczucie, wsparcie jakie sobie okazywali i zrozumienie.

Tworzyli duet idealny.

Krzesło Eames Plastic Armchair, czyli EPA zostało zaprojektowane w 1950 r. Debiutowało na wystawie pokonkursowej „Low Cost Design” w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku.

Słynny wieszak Hang It All to obiekt niezwykle radosny. Stanowi potwierdzenie radosnego usposobienia Ray i Charlesa oraz ich zamiłowania do koloru.

Eamesowie intensywnie pracowali nad meblami modułowymi, które były tanie, estetyczne i zaspokajały różne potrzeby. Z tej idei narodziły się późniejsze meblościanki, tak popularne w Polsce jednak w praktyce odległe od pomysłów małżonków.

Eamesowie zaprojektowali stolik ze sklejki w kształcie słonia. Mebel jednak w takiej formie nigdy nie trafił do produkcji. Dopiero współcześnie Vitra rozpoczęła jego wytwarzanie i sprzedaż, ale z plastiku.

Do Nothing Machine, czyli maszyna nic nie robiąca to nie żart projektantów. Obiekt ten powstał na zamówienie firmy metalurgicznej, jako obiekt wystawowy mający pokazywać witalną przyszłość tej gałęzi przemysłu w USA.