Halloween – co to za święto? Historia i zwyczaje

Halloween to święto spopularyzowane przez popkulturę. Gdyby nie kino i telewizja, być może byśmy go w Polsce nie obchodzili. Tymczasem z roku na rok zyskuje na popularności, a do obchodów przyłączają się nawet najbardziej sceptyczni. Nie dla wszystkich jednak jest jasne skąd się to święto wzięło, o co w nim ta naprawdę chodzi i jakie narosły wokół niego zwyczaje. Poznajcie zatem całą prawdę o Halloween.

Fot. Mayur Gadge/Pixabay

Święto Halloween kojarzone jest z przebierankami, duchami, horrorami, wydrążonymi dyniami i dziecięcym zawołaniem „cukierek albo psikus”. Do Polski przywędrowało stosunkowo niedawno i początkowo traktowane było z dużą dozą podejrzliwości, żeby nie powiedzieć niechęci. Dopiero od kilku lat rośnie nim zainteresowanie, a młodzi ludzie próbują je celebrować w amerykańskim stylu. W popularyzacji Halloween wielką rolę odegrały filmy, seriale i media społecznościowe, pokazując je jako fajny sposób na spędzenie czasu, zabawę i przełamanie jesiennej słoty. Wciąż jednak wiele osób interpretuje je negatywnie. Uważa że to naigrywanie się ze śmierci, czy pogańskie praktyki powiązane z wywoływaniem duchów. Warto dowiedzieć się, jak to jest faktycznie z Halloween. Współcześnie bowiem, jest to jedno z radośniejszych świąt, które młodym ludziom i dzieciom ułatwia oswoić tak trudny temat, jakim jest śmierć.

Przeczytaj także: 10 najlepszych filmów na Halloween

Skąd się wzięło Halloween? Historia Halloween

Historia Halloween sięga zamierzchłych czasów i początkowo miała niewiele wspólnego ze zmarłymi. Wywodzi się ze święta celebrowanego przez Celtów na terenach dzisiejszej Irlandii Północnej. Podobne uroczystości obchodzili też Anglosasi i inne Ludy Północy. Było to święto o nazwie Samhain obchodzone na przełomie lata i zimy, czyli „ciemniejszej połowy roku” na zakończenie żniw. Dokładnie święto obchodzono ww nocy z 31 października na 1 listopada. Jednym z rytuałów podczas obchodów tego święta było rozpalanie dużych ognisk. Wierzono, że oświetlają one drogę zmarłym do domu i jednocześnie odpędzają złe duchy. Różne źródła podają, że uczestnicy często też się przebierali, aby owe duchy odpędzać.

Przeczytaj także: Pomysły na kostiumy na Halloween inspirowane filmami. Zobacz, za kogo się przebrać

Gdy Europę zaczęła zalewać ideologia chrześcijańska tradycja obchodzenia uroczystości powiązanych z końcem lata zaczęła zanikać. Aby wyprzeć pogańskie zwyczaje, kościół katolicki przeniósł obchody Wszystkich Świętych z maja na listopad. Mimo to niektóre zwyczaje związane z Samhain były dalej podtrzymywane. W szczątkowej formie przetrwały aż do XIX wieku. Jednak ich forma i znaczenie ewoluowały, coraz bardziej oddalając się od pierwotnych założeń. Zmieniła się też nazwa na Halloween. Prawdopodobnie jest ona skrótem od „All Hallows’ Eve”, czyli wigilii Wszystkich Świętych.

Fot. Michelle Raponi/Pixabay

W XIX i XX wieku Stany Zjednoczone stały się popularnym celem irlandzkich imigrantów. To oni na terenie USA na początku XX w. nadali pradawnym zwyczajom współczesną formę. Halloween szybko zyskiwało na popularności, do tego stopnia, że już w 1920 roku odbyła się w Minessocie pierwsza parada halloweenowa. Nowe święto traktowało temat śmierci i duchów z przymrużeniem oka. Było pretekstem do spotkań, przebieranek i zabawy z czarnym humorem. Amerykanie szybko podchwycili nowe święto. Już w połowie XX wieku zyskało ogólnokrajową popularność. To właśnie w USA na nowo ukształtowało się Halloween w jego dzisiejszej, mocno skomercjalizowanej formie. Co ciekawe, święto to wróciło na stary kontynent w XX wieku i ostało przyjęte raczej chłodno, zupełnie zapominając o jego europejskich początkach.

Zwyczaje Halloween

Z Halloween wiąże się kilka zwyczajów, które są podtrzymywane od lat.

• „Trick or treat”, czyli „cukierek albo psikus”. Jest to zabawa przeznaczona dla najmłodszych. 31 października dzieci przebierają się i chodzą od domu do domu w sąsiedztwie z zawołaniem „cukierek albo psikus”. Dostają od sąsiadów łakocie. Jeśli dany dom został udekorowany w halloweenowe ozdoby, jest tym chętniej odwiedzany przez dzieci.

Fot. Jill Wellington/Pixabay

• Halloweenowe parady. To iście amerykański zwyczaj. Wszak w USA w zasadzie każde ważniejsze święto jest celebrowane paradą. Największa parada halloweenowa ma miejsce w Nowym Jorku w Greenwitch Village. Jednak niemal każde miasto organizuje własną. Często za organizacją parad stoją szkoły.
• Rzeźbienie w dyni. Lampiony z wydrążonej dyni to symbol Halloween. Stąd wspólne rzeźbienie w dyni stało się popularnym zwyczajem.
• Odwiedziny w Scary farm. To zaadaptowane duże przestrzenie, gdzie tworzone są specjalne scenerie, wyglądające niczym wystrój planu filmów grozy. Stanowią one popularną halloweenową atrakcję.
• Apple bobbing. Jest to zabawa polegająca na wyłowieniu jabłka z miski wypełnionej wodą bez użycia rąk. Jeżeli uczestnik dokona tego bez uszkodzenia owocu, w nadchodzącym roku czeka go szczęście.

Poza tym w Halloween organizowane są przyjęcia zarówno w domach, jak i klubach czy hotelach. Wymagane jest na nich przebranie, a gospodarze muszą zadbać o odpowiedni klimat, dekoracje i tematyczne przekąski.

Symbole Halloween

Najpopularniejszym symbolem Halloween jest dynia. Jednak nie jakakolwiek, a wydrążona z wyciętym uśmiechem. Jest to tzw. Jack-o’-lantern, czyli lampion z dyni. Jak to się stało, że wydrążona dynia urosła do najważniejszego symbolu Halloween? Stało się tak za sprawą staroirlandzkiej legendy o wyjątkowo skąpym mężczyźnie imieniem Jack. Po śmierci nie wpuszczono go ani do nieba, ani do piekła. Za karę Jack miał chodzić z lampionem po świecie aż do Dnia Sądu Ostatecznego. Wydrążona dynia ze świecą w środku stanowiła wyobrażenie skąpca Jacka. Ustawiona takie lampiony w oknie dokładnie 31 października, w wigilię Wszystkich Świętych. Wierzono, że dynia wita dusze przodków i ochrania dom przed złymi duchami. W ten sposób dynia nierozerwalnie połączona została z dniem Halloween. Jej obecność tego dnia jest wręcz obowiązkowa.

Ponadto w halloweenową symbolikę wpisują się: czarownice, nietoperze, czarne koty, duchy, strachy na wróble, pająki i pajęczyny oraz szkielety i czaszki. Często domy dekoruje się także nagrobkami i trumnami, a w ozdobach wykorzystuje motyw krwi, odciętych palców, czy innych części ciała.