„Dom nad jeziorem”: Jak powstał filmowy dom architekta

Tytułowy „Dom nad jeziorem” został wzniesiony specjalnie na potrzeby filmu z Sandrą Bullock i Keanu Reevesem. Fikcyjna konstrukcja okazała się na tyle ciekawa, że zdobyła architektoniczną nagrodę i większe uznanie niż sam film. Poznajcie historię tego domu.

 

„Dom nad jeziorem” (2006) początkowo budził zainteresowanie publiczności ze względu na powrót na wielki ekran duetu Reeves-Bullock – aktorów, którzy dwanaście lat wcześniej razem przetrwali szaleńczą jazdę autobusem w „Speed”. Szybko się jednak okazało, że to nie oni są prawdziwymi gwiazdami filmu, a dom, w którym rozgrywa się większa część akcji.

Przeczytaj także: Szkło na wymiar – z czego i jak powstaje oraz jakie są rodzaje i zastosowanie?

Alex (Keanu Reeves) żyje w 2004 roku, a Kate (Sandra Bullock) w 2006. Dzięki magicznej skrzynce pocztowej przy tytułowym domu nad jeziorem, mogą przesyłać sobie nawzajem listy. „Niewiele się zmieniło” – pisze Kate do Alexa na początku ich korespondencyjnej znajomości, gdy ten pyta, jak wygląda przyszłość. Jego ogólny brak ciekawości – nie pyta, kto wygrał wybory prezydenckie, albo został zwycięzcą baseballowych rozgrywek, nie prosi o porady giełdowe – to tylko jedna ze słabości scenariusza. Fabularnie „Dom nad jeziorem” rozpada się niemal natychmiast po rozpoczęciu, posiada jednak pewną dozę uroku, która go ratuje, ale nade wszystko architektoniczną perełkę. Szklany dom wzniesiony na palach na brzegu jeziora, to wyjątkowa konstrukcja, której oglądanie rekompensuje mielizny scenariusza, w którym zresztą budynek odgrywa prominentną rolę.

Historia domu nad jeziorem

Dom nad jeziorem został zaprojektowany przez ojca głównego bohatera, uznanego architekta – Simona Wylera (Christopher Plummer). Alex także jest architektem, który jednak wyzbył się wielkich ambicji i zamiast projektować modernistyczne bryły, nadzoruje budowę osiedli prefabrykowanych domków.

Szklany dom został zaprojektowany w latach 70., kiedy jeszcze żyła matka Alexa. Główny bohater tak go opisuje:

Szklane pudełko z widokiem na wszystko co cię otacza… ale nie możesz tego dotknąć. Żadnego związku między tobą a tym na co patrzysz. […] Powstrzymywanie i kontrola. W tym domu chodzi o posiadanie, a nie połączenie. To znaczy, jest piękny. Uwodzicielski nawet, ale jest niekompletny. Zawsze chodziło tylko o niego. Tata wiedział jak zbudować budynek, ale nie wiedział jak stworzyć dom.

„Dom nad jeziorem”: logistyczne wyzwanie

Faktycznym autorem domu nad jeziorem jest architekt i scenograf, Nathan Crowley. W pracach nad konstrukcją brali udział także inżynierowie z firmy McDonough Associates i znany chicagowski konstruktor Troy Osman. „Bardzo wcześnie podjąłem decyzję, żeby wydać większość budżetu na zbudowanie domu. Liczyłem, że resztę planów zdjęciowych znajdę w Chicago” – wspominał scenograf w jednym z wywiadów. Konstrukcja została wzniesiona na jeziorze Maple nieopodal Chicago w stanie Illinois. Miejsce to zostało wybrane za sprawą sielskiego, naturalnego otoczenia. Na horyzoncie nie pojawia się żaden inny dom, ulica, ani inne ślady obecności człowieka. „Dom był najważniejszym planem zdjęciowym w całym filmie, dlatego było uzasadnione, żeby go stworzyć od podstaw, tak jak chcieliśmy. A chcieliśmy uzyskać strukturę będącą połączeniem klasyki i nowoczesności, czegoś co ojciec Alexa mógł zaprojektować” – mówi scenograf. Crowley dodaje: „Dom nie był zbyt duży, mimo to stanowił wyzwanie logistyczne, szczególnie biorąc pod uwagę ograniczoną ilość czasu jaką mieliśmy”.

Dom nad jeziorem pochłonął 35 ton stali. Przy wznoszeniu bez przerwy przez 8 tygodni pracowało 100 osób. Dom został wzniesiony na suchym podłożu, przy brzegu jeziora. Dopiero po ukończeniu całej konstrukcji usunięto ziemię wokół tak, aby woda zalała jego otoczenie. Budynek posiadał ogrzewania oraz bieżącą wodę, ale nie miał toalety. Mimo że co najmniej połowa akcji rozgrywa się w domu lub jego najbliższym otoczeniu, to ujęć wykonanych w środku, które pokazywałyby nam wystrój, jest zaledwie kilka. Widzimy jedynie, że wewnątrz jest kominek i dominują drewniane wykończenia.

„Dom nad jeziorem”: spadkobierca modernistów

Wygląd budynku miał nawiązywać do twórczości Le Corbusiera i Franka Lloyda Wrighta. „Czy wiesz, że tata grał w karty z nimi oboma” – mówi swojemu bratu Alex. Do twórczości Le Corbusiera odwołuje się konstrukcja oparta na palach, panoramiczne okna oraz otwarty plan. Z kolei do projektów Franka Lloyda Wrighta przebiegające przez środek domu drzewo i wtapianie się konstrukcji w naturalny krajobraz. Wright współtworzył nurt architektury organicznej, co oznacza, że projektowane przez niego budynki miały odzwierciedlać formy naturalne.

Jest jednak w domu nad jeziorem jedna rzecz, której żaden z wymienionych architektów by nie zaaprobował – ornamentalna dekoracja. Zarówno Corbusier, jak i Wright odrzucali wszelki ornament – same formy budynków i użyte materiały miały być ozdobą. Pod tym względem dom jest bliższy architekturze chicagowskiego architekta Louisa Sullivana (zresztą mentora Franka Lloyda Wrighta). Sullivan, zwany „ojcem drapaczy chmur”, łączył nowoczesne, modernistyczne konstrukcje budynków z ornamentalną dekoracją.

Wyrastające z tego ducha rozwiązanie widzimy w filmowym budynku, szczególnie w detalach – poręczach, dekoracyjnych połączeniach słupów z sufitem etc. Crowley przyznawał wielokrotnie, że najważniejszym źródłem inspiracji była architektura Chicago, na której Sullivan odcisnął znaczne piętno. Jednak scenograf w jednym z wywiadów zwrócił uwagę na jeszcze inne źródła inspiracji. „W pewnym sensie korzenie tego domu leżą w stylu szklanych domów z lat 60., ale również czerpaliśmy ze stylu angielskiej regencji z pierwszej połowy XIX w., żeby nadać mu romantyzmu i elegancji”.

„Dom nad jeziorem”: prawie jak rzeczywistość

Dla Nathana Crowleya budowa domu, jak i fabuła filmu, miały szczególny surrealistyczny wydźwięk. „Dziwnie było czytać scenariusz, ponieważ mój ojciec też jest architektem i ma szklany dom w Londynie, w którym mieszkaliśmy jak byłem mały. Dorastałem w szklanym domu! Choć ja z moim ojcem miałem świetne relacje, to była to ciekawa paralela”. W filmie ojciec Alexa umiera i wówczas zostaje wydany album prezentujący jego architektoniczną działalność. Crowley wspomina, że starł się przekonać swojego ojca, aby użyczył zdjęć własnych projektów, aby stworzyć album na potrzeby filmu. Ten się jednak nie zgodził. „Myślę, że teraz tego żałuje” – stwierdza scenograf.

Być może właśnie ze względu na osobiste sentymenty, Crowleyowi udało się stworzyć dom, którego artystyczna wartość przerosła sam film. Wystarczy wspomnieć, że filmowy budynek zdobył wyróżniony Award of Merit przyznawaną przez Structural Engineers Association of Illinois (Stowarzyszenie Inżynierów Illinois). Do tego dom na tyle się spodobał publiczności, że po premierze producenci zostali zasypani ofertami od potencjalnych kupców nieruchomości. Ku ich rozczarowaniu budynek został rozebrany zaraz po zakończeniu zdjęć.

Nathan Crowley (ur. 1966) wychował się w Londynie i tam odebrał edukację. Architekturę ukończył na Politechnice w Brighton. Zarówno jego ojciec jak i dziadek byli architektami. W 1990 roku przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie szybko zaczęła się jego trwająca do dziś przygoda z filmem. Zaczynał jako pracownik ekip scenograficznych w takich filmach jak „Hook” czy „Dracula”. Jednym z jego pierwszych samodzielnych projektów była scenografia do serialu „Star Trek: Stacja kosmiczna”. Jego talent szybko został dostrzeżony i miał szanse tworzyć scenografię do filmów takich jak „Maverick”, „Braveheart” czy „Zabójcy”. Był dwukrotnie nominowany do Oscara za filmy „Prestiż” i „Mroczny rycerz”. Jest laureatem licznych nagród.

 

---

 

„Dom nad jeziorem” stanowi remake filmu wyprodukowanego w Południowej Korei w 2000 roku „Il Mare”. Tytuł – po włosku „morze” – to nazwa domu, stanowiącego najważniejsze miejsce akcji. W obu filmach podstawa fabularna jest ta sama. Tak jak w „Domu nad jeziorem”, tak i tu jedną z głównych ról odgrywa dom zbudowany na wodzie. Także była to konstrukcja na palach, jednak nie szklana a drewniana, o bardziej współczesnym wyrazie.

Z którego filmu dom podoba się wam bardziej? Piszcie w komentarzach.